Programma, presentaties en literatuurtips
Kars de Graaf
Voorzitter VMR, hoogleraar bestuursrecht en duurzaamheid, Rijksuniversiteit Groningen
Welkom op de 15e editie van de VMR Actualiteitendag! Zoals u gewend bent en mag verwachten van de VMR Actualiteitendag bent u na vandaag weer volledig op de hoogte van de actualiteiten op het terrein van het milieurecht en het omgevingsrecht. Elf deskundigen praten u bij. Op het programma staan onder meer de actualiteiten en ervaringen met de Omgevingswet, bijvoorbeeld ten aanzien van milieubelastende activiteiten, gebieds- en soortenbescherming, milieueffectrapportage en het waterrecht. Uiteraard ontbreekt het algemeen bestuurs(proces)recht niet en wordt ook ingegaan op omgevingsplannen/Bopa's. Maar er is meer: inzicht in en kennis over de verduurzaming van de gebouwde omgeving, de impact van voorzorg in het civiele (aansprakelijkheids)recht, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en de introductie van klimaattransitieplannen.
Het bestuur van de VMR is bijzonder dankbaar dat elf gerenommeerde deskundigen bereid zijn de VMR Actualiteitendag weer tot een succes te maken en u in één dag bij te praten over de belangrijkste actuele ontwikkelingen in het omgevingsrecht. Ik wens u namens het bestuur een prettige, inspiratievolle en leerzame dag toe.
Kars de Graaf
Hanna Tolsma
Hoogleraar Besluitvorming en rechtsbescherming in het omgevingsrecht, Rijksuniversiteit Groningen
Onderwerp
In deze bijdrage wordt aan de hand van een selectie van jurisprudentie en literatuur een overzicht gegeven van belangrijke ontwikkelingen in het bestuurs(proces)recht. Aan de orde komt onder meer de eerste rechtspraak over vroegtijdige participatie onder de Omgevingswet en verschillende verschenen conclusies van A-G’s over diverse bestuursrechtelijke onderwerpen (o.a. vertrouwensbeginsel, art. 6:19 Awb bij ruimtelijke plannen, onderscheid AVV-CBAS en een procedeerverbod bij de bestuursrechter bij misbruik van bevoegdheid).
Literatuur
Jurisprudentie
Valérie van ‘t Lam
Advocaat / Partner Stibbe Amsterdam en geassocieerd medewerker Universiteit Utrecht
PRESENTATIE Valerie van 't Lam
Onderwerp
Besproken worden de eerste ervaringen met het Bal en de MBA.
Literatuur
Jurisprudentie
MBA
ZZS
Vergunning voor de MBA / (aanscherpen) emissiegrenswaarden
Voorzorg
Specifieke zorgplicht
Intrekken vergunning
RIE
Elbert de Jong
Hoogleraar privaatrecht aan het Utrecht Centre for Accountability and Liability Law (Ucall) en het Molengraaff Instituut voor Privaatrecht.
Onderwerp
De afgelopen jaren is aan de civiele rechter, bijvoorbeeld via de algemeen belangactie, bij verschillende gelegenheden gevraagd de verantwoordelijkheid van de overheid én bedrijven in het milieudomein nader vorm te geven. Tijdens deze presentatie wordt ingezoomd op de betekenis van het voorzorgsbeginsel bij het bepalen van de civielrechtelijke verantwoordelijkheid van zowel de overheid als bedrijven in het beschermen van milieu en de leefomgeving.
Literatuur
Jurisprudentie
Koffie en thee in de zijruimtes
Ralph Frins
Universitair hoofddocent Omgevingsrecht, Tilburg University
Onderwerp
Actuele ontwikkelingen op het gebied van het gebiedsbeschermingsrecht en stikstofdepositie. Naast enkele cruciale uitspraken wordt ingegaan op ontwikkelingen m.b.t. wet- en regelgeving en beleid.
Literatuur
Jurisprudentie
Fleur Onrust
Advocaat-partner SIX advocaten
Onderwerp
De actualiteiten op het gebied van soortenbescherming worden besproken. Aan de orde komt de reactie van het Rijk op de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State inzake spouwmuurisolatie en Natuurvriendelijk isoleren. Gedragscodes. Ontheffingen op grond van de Wet natuurbescherming en vergunningen voor een flora en fauna-activiteit. Hoe moeten mitigerende en compenserende maatregelen worden beoordeeld bij soortenbescherming. Wanneer wordt een verbodsbepaling overtreden (schadelijke handeling uitgevoerd)? Hoe ver gaat de toets aan de andere bevredigende oplossing en wettelijke belangen bij soortenbescherming? Bestemmingsplannen en omgevingsplannen en soortenbescherming, op welke wijze zijn beide met elkaar verbonden? De (verruimde?) zorgplicht voor soortenbescherming onder de Omgevingswet.
F. Onrust, Kroniek Natuurbescherming 2024 – Soortenbescherming deel 2, BR 2024/64.
Jurisprudentie
.
Annette Zebel-Vaudo
PRESENTATIE Annette Zebel-Vaudo
Onderwerp
Waarvoor kiest de praktijk bij gebiedsontwikkeling? De BOPA, het wijzigingsbesluit omgevingsplan met TAM-IMRO of het wijzigingsbesluit omgevingsplan met STOP/TPOD?
Gemeenten hebben onder de Omgevingswet verschillende instrumenten tot hun beschikking om een gebiedsontwikkeling mogelijk te maken wanneer deze in strijd is met het omgevingsplan. Het omgevingsplan kan worden gewijzigd. Er is geen verbeelding of plankaart meer. Het omgevingsplan is geheel digitaal. Voor het opstellen en publiceren daarvan kan gebruik worden gemaakt van verschillende technieken: TAM-IMRO of STOP/TPOD. Ook kan de omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (bopa) worden gebruikt om een ontwikkeling in strijd met het omgevingsplan mogelijk te maken.
De verschillende instrumenten en technieken worden toegelicht. De omgevingsplanactiviteit komt aan bod en ook wordt ingegaan op de relatie met andere activiteiten zoals de Natura 2000-activiteit. De ervaringen die met de toepassing van de verschillende instrumenten en technieken worden opgedaan in de uitvoeringspraktijk staan centraal.
Literatuur
Jurisprudentie
Bopa 2024:
Bopa 2025:
Selma van Velsen
Zelfstandig adviseur omgevingsrecht en rechter-plaatsvervanger Rechtbank Noord-Holland
Onderwerp
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. Wat betekent dat voor de mer-regelgeving? Daarnaast wordt ingegaan op de relevante jurisprudentie van de afgelopen periode en toekomstige wet- en regelgeving (onder meer implementatie van REDIII).
Regelgeving
Omgevingswet en Omgevingsbesluit
Literatuur
Jasper van Kempen
Bijzonder hoogleraar transdisciplinair waterrecht, Universiteit Utrecht
Senior beleidsmedewerker waterkwaliteit, ministerie van IenW
Onderwerp
In dit blokje behandel ik de belangrijkste jurisprudentie op het gebied van het waterrecht sinds april 2024
Literatuur
Jurisprudentie
.
Tim Bleeker
Klimaatjurist en universitair hoofddocent en coördinator van de master International Business Law: Climate Change and Corporations aan de Vrije Universiteit, Amsterdam.
Onderwerp
Op grond van nieuwe Europese wetgeving moeten bedrijven een zogeheten klimaattransitieplan opstellen en implementeren om hun strategie en activiteiten in lijn te brengen met de 1,5-gradendoelstelling van het Klimaatakkoord van Parijs. Deze inleiding biedt een beknopt overzicht van het doel, de vereisten en de meest recente ontwikkelingen rondom de klimaattransitieplanverplichting. Daarnaast wordt samen met de deelnemers gereflecteerd op een aantal onduidelijkheden en dilemma’s die dit nieuwe instrument met zich meebrengt.
Teun Verstappen
Senior jurist bij Omgevingsdienst Brabant Noord
Onderwerp
In deze bijdrage wordt ingegaan op de spuitzone problematiek, de effecten van gewasbeschermingsmiddelen op Natura 2000-gebieden en op de mogelijkheden van regulering van gewasbeschermingsmiddelen op grond van het omgevingsplan en/of omgevingsverordening.
Literatuur
Pieter van der Woerd en Emile Sangster, 'Spuitvrije zones tussen woningen en landbouwgrond: wat kan wel en wat (nog) niet?', Vastgoedrecht 2025/1, p. 8-15.
Jurisprudentie
Jacco Karens, Legal Consultant AT Osborne
Onderwerp
Er liggen genoeg ambitieuze doelstellingen voor verduurzaming van de gebouwde omgeving, zowel op EU- als nationaal niveau. Van hernieuwbare warmte tot biodiversiteit en vergroening. Maar hoe gaan we de komende jaren stappen zetten om ze te realiseren, het liefst in onderlinge samenhang? Tijdens mijn bijdrage wil ik daarop inzoomen en jullie meenemen in een aantal juridische vraagstukken bij verduurzaming van de gebouwde omgeving.
Literatuur
De in dit programmaboekje gelinkte literatuur is tot 1 juli 2025 ter beschikking gesteld door:
Wolters Kluwer, Boom Juridische uitgevers, Sdu
Waarderweg 52H
2031 BP HAARLEM
Postbus 2028
2002 CA HAARLEM
Met dank aan:
