“Feestje voor ruimtelijk ordenaars” kopte het Binnenlands Bestuur op 17 juni 2016. Uit een onderzoek - uitgevoerd onder gemeenteambtenaren - blijkt dat vooral de ruimtelijke ordenaars de stelselwijziging bij gemeenten voorbereiden. De onderzoekers adviseren onder meer de gemeentelijke organisatie aan te passen en een koppeling te maken met uitvoeringsdiensten zoals de omgevingsdienst, veiligheidsregio en GGD.[1]
De leden van de werkgroep VTH van de Vereniging willen daar niet op wachten. Een aantal keer per jaar komt de werkgroep bij elkaar om kennis uit te wisselen en ideeën op te doen om ingewerkt te raken in de Omgevingswet. De laatste keer bespraken we met Marga Robesin van de Stichting Natuur en Milieu het onderzoek dat de stichting in opdracht van het Ministerie van I&M heeft gedaan naar gebruiksruimte in de Omgevingswet.[2] Dit begrip is gedefinieerd in de memorie van toelichting als ‘binnen een gebied aanwezige juridische ruimte voor activiteiten in de fysieke leefomgeving’. Het bevoegd gezag kan met de instrumenten van de Omgevingswet bepalen welke ruimte er is voor activiteiten in de leefomgeving gerelateerd aan de beoogde omgevingskwaliteit.
Met Marga Robesin hebben we verschillende situaties besproken die zich in gemeenten voordoen. Er kan sprake zijn van een bestaande overschrijding van de gebruiksruimte, bewoners ondervinden overlast. Of de gebruiksruimte is vol waardoor nieuwe ontwikkelingen niet mogelijk zijn of geen evenwichtige verdeling van activiteiten mogelijk is. Ook kan de gebruiksruimte afnemen, terwijl het bevoegd gezag de kwaliteit voor de bewoners wil verbeteren.
In het gesprek met Marga Robesin kwam aan de orde dat milieujuristen bij omgevingsdiensten vaak geconfronteerd worden met de gevolgen van knellende normen. De ruimtelijke beslissing is genomen en de milieunormen kunnen niet voorzien in de gewenste omgevingskwaliteit. Het concept van de gebruiksruimte maakt het mogelijk politieke keuzes te maken waarmee wel de gewenste omgevingskwaliteit wordt gerealiseerd. De lokale omgevingswaarde kan dan dus ook voorzien in een betere bescherming van bewoners.
Het concept van de gebruiksruimte biedt kansen voor milieujuristen van omgevingsdiensten. Zij kunnen meedenken over de gewenste omgevingskwaliteit. Daarvoor is het van belang om contact te hebben met de beleidsmakers bij gemeenten. Idealiter schuift de jurist aan bij projecten over de omgevingsvisie of het omgevingsplan. Vaak is daar geen tijd voor. Vooruitlopend op het in werking treden van de wet kan de jurist bij ieder ruimtelijk advies, vergunning of handhavingsbesluit waar de normen knellen of juist niet, met de beleidsmakers van de gemeente bespreken welke kansen de nieuwe regelgeving biedt. Het komt er ook op aan met een brede milieublik naar de ruimtelijke ontwikkelingen te kijken.
Dus, milieujuristen let op uw zaak en laat uw kennis over de bescherming van het milieu niet verloren gaan.