IMVO-wetgeving, een update
Op 30 november organiseert de VMR een webinar over de voorgestelde Europese Richtlijn over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (Corporate Sustainability Due Diligence Directive, CSDD).[1] Een onderwerp dat hoog op de politieke agenda staat en niet alleen in de EU, ook in Nederland, in andere EU lidstaten en binnen de Verenigde Naties. In dit blog wordt een kort overzicht gegeven van de actuele ontwikkelingen omtrent dergelijke imvo-wetgeving op deze drie niveaus.
Doel wetgeving
De nieuwe regels moeten er – kort gezegd - voor zorgen dat bedrijven (risico’s op) negatieve effecten van hun handelen op mensenrechten, milieu en klimaat voorkomen en aanpakken, ook in hun waardeketens binnen en buiten Europa. Zij kunnen verantwoordelijk worden gehouden voor optredende schade. Het instrument hiervoor is het uitvoeren van due diligence. De basis voor dergelijke wetgeving zijn de UN Guiding Principles on business and human rights[2] en de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen.[3]
EU-voorstel
In februari 2022 publiceerde de Europese Commissie het bovengenoemde CSDD-voorstel. Een jaar eerder was door het Europees Parlement, onder leiding van Europarlementariër Lara Wolters een resolutie aangenomen met aanbevelingen aan de Commissie voor zo’n EU-richtlijn. Momenteel wordt het EU voorstel door zowel de Europese Raad (op basis van input van de lidstaten) als het Europese Parlement een standpunt en amendementen voorbereid. Ergens (begin) volgend jaar vindt de trialoog tussen Commissie, Raad en Parlement plaats. Het zal echter nog jaren duren voordat de Richtlijn in werking treedt. De Richtlijn zal vervolgens binnen twee jaar na inwerkingtreding in de lidstaten moeten worden geïmplementeerd.
Nationale wetgeving
In het regeerakkoord is opgenomen dat Nederland niet gaat wachten op de EU Richtlijn, maar al inzet op nationale wetgeving. Er lopen twee trajecten voor IMVO-wetgeving: 1) wetgevingstraject van het ministerie BHOS en 2) een initiatiefwetsvoorstel.
Op 3 november j.l. is er een gewijzigde versie van het initiatiefwetsvoorstel[4] ingediend bij de Tweede Kamer, dit naar aanleiding van het advies van de Raad van State. Betrokken partijen zijn GL, SP, PvdA, Volt, D’66 met als kartrekker de CU. Minister Schreinemacher van BHOS heeft aangegeven dat het wetsontwerp van haar ministerie on hold wordt gezet. Er wordt eerst gekeken naar het initiatiefwetsvoorstel. Dit initiatiefwetsvoorstel is ambitieuzer en effectiever dan het Europese voorstel.
VN verdrag (UN Binding Treaty on Transnational Corporations and Human Rights, UNBT)
Van 24 - 28 oktober 2022 vond in Genève de 8e onderhandelingsronde plaats voor een VN Verdrag voor bedrijven en mensenrechten.[5] De laatste jaren lag er ieder jaar een nieuwe draft waarover onderhandeld werd, maar dit jaar was de procedure anders. Door de voorzitter van de working group (Ecuador) werden tekstvoorstellen gedaan, die tezamen met de input van Staten op de derde draft van vorig jaar, de basis vormden voor de onderhandelingen. Hoewel de EU nog steeds niet formeel meeonderhandelde (want geen mandaat), was de Commissie iets pro-actiever dan voorgaande jaren en gaf input voor het verdrag op basis van het Europese voorstel voor een CSDD.
Complementariteit
De hierboven genoemde verschillende wetgevingsinitiatieven zijn verschillend van aard, doelstellingen en reikwijdte. Nationale, EU- en internationale wetgeving moeten elkaar versterken en aanvullen om de mensenrechten, het milieu en klimaat te beschermen. Recentelijk is er een interessante studie [6] gepubliceerd die nader uiteenzet hoe en waar de UNBT en de CSDD elkaar zouden kunnen aanvullen en waar ze verder op elkaar moeten worden afgestemd om tot een opwaartse harmonisatie van de regels te komen. Aanrader voor de echte due-dilligence nerds onder ons.
Het VMR-webinar
In het aankomende webinar wordt onder meer bezien of de voorgestelde Europese richtlijn meer kan bewerkstelligen dan de huidige vrijwillige alternatieven (UNGP en OESO-Richtlijnen), welke kritiek er op het voorstel is, en hoe de richtlijn zich verhoudt tot het nationale wetgevingsinitiatief.
Meer informatie en aanmelding webinar
Auteur: Janneke Bazelmans is lid van de werkgroep Mondiale duurzaamheid en recht en werkzaam bij Milieudefensie waar zij zich focust op corporate accountability. Zij schrijft op persoonlijke titel.
Eerdere blogs over dit onderwerp:
Column Janneke Bazelmans- 5 april 2022 - Voorstel Europese Corporate Sustainability Due Diligence Directive niet in lijn met international normen en Nederlands imvo beleid.
Column Janneke Bazelmans – 1 november 2021 – Ontwikkelingen Internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO): van vrijwilligheid naar bindende regels
-----------------------------------------
VOETNOTEN:
[1] Https://ec.europa.eu/info/publications/proposal-directive-corporate-sustainable-due-diligence-and-annex_en
[2] UN Guiding Principles on business and human rights, https://www.ohchr.org/Documents/Publications/GuidingPrinciplesBusinessHR_EN.pdf
[3] The OECD Guidelines for Multinational Enterprises, http://mneguidelines.oecd.org/guidelines/
[4] Https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/wetsvoorstellen/detail?cfg=wetsvoorsteldetails&qry=wetsvoorstel%3A35761
[5] https://www.business-humanrights.org/en/big-issues/binding-treaty/
[6] https://www.somo.nl/eu-and-un-instruments-must-work-in-tandem-to-guarantee-justice/